ผักกาดน้ำสามารถพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศไทย ซึ่งส่วนใหญ่จะกินผักกาดน้ำเป็นผักสดจิ้มกับน้ำพริก ผักกาดน้ำเป็นผักที่อุดมไปด้วยเบต้าแคโรทีนวิตามินบี วิตามินซี และโอสถสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายมากมาย ช่วยกำจัดพิษออกจากร่างกาย และเป็นยาระบายอ่อนๆ ถือเป็นสมุนไพรที่มีความปลอดภัยสูงชนิดหนึ่ง และได้รับการยอมรับในการใช้เป็นสมุนไพรในเภสัชตำรับของเยอรมัน สำหรับการรักษาอาการไอและหลอดลมอักเสบจากการติดเชื้อ และใช้รักษาโรคผิวหนังอักเสบ
หมอยาทั้งหลายจะใช้ต้น ก้านใบต้มน้ำ รับประทานเป็นยาแก้นิ่ว แก้ช้ำรั่ว(ทางเดินปัสสาวะอักเสบ ปัสสาวะกะปริบกะปรอย) แก้หนองใน ขับปัสสาวะ แก้ร้อนใน ซึ่งการศึกษาทางเภสัชวิทยาสมัยใหม่พบว่า ผักกาดน้ำมีฤทธิ์ในการขับปัสสาวะ ละลายก้อนนิ่วในไต ลดความดันโลหิต ซึ่งสนับสนุนการใช้ของหมอยา
มีการศึกษาจนเป็นที่ยอมรับแล้วว่า ผักกาดน้ำมีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพในการรักษาบาดแผลจากการที่ทำให้เลือดหยุดไหลและช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่บาดเจ็บ ทั้งยังช่วยลดการอักเสบ ลดการซึมผ่านของหลอดเลือดฝอย (ช่วยลดอาการบวม) อีกด้วย
ผักกาดน้ำเป็นสมุนไพรที่มีความปลอดภัยสูงมาก ในต่างประเทศมีการใช้ผักกาดน้ำเป็นสมุนไพรรักษาโรคแผลในกระเพาะอาหาร โรคลำไส้อักเสบ ทั้งยังใช้เป็นสมุนไพรเพื่อการเลิกบุหรี่ ใช้รักษาอาการไหม้จากการถูกแสงแดด ถูกลม โดยใช้น้ำคั้นจากใบทา ใช้ทำเป็นครีมหรือโลชั่นบำรุงผิว ลบรอยเหี่ยวย่น รักษาโรคผิวหนังหลายชนิด เช่น อาการอักเสบของผิวหนังในทารกที่เราเรียกว่า “ผ้าอ้อมกัด” โดยใช้ใบผักกาดน้ำแห้งแช่ในน้ำมัน แล้วนำไปตากแดดเพื่อสกัดสารออกมาจากใบ แล้วนำน้ำมันมาทาบริเวณที่เกิดอาการ
ตำรับยาแก้นิ่ว
ต้มผักกาดน้ำสด 130 กรัม ต้มกับน้ำ 1 ลิตร กรองให้ได้น้ำยาประมาณ 750 มิลลิลิตร ให้คนไข้ดื่มหมดใน 1 วัน ติดต่อกัน 2 วัน ถ้านิ่วไม่หลุด ให้ดื่มซ้ำอีกทุกอาทิตย์
ตำรับยาแก้ไอและหลอดลมอักเสบจากการติดเชื้อ
ใบผักกาดน้ำแห้ง 1-3 กรัม ชงน้ำร้อน 1 แก้ว (250 มิลลิลิตร) 10-15 นาที กินวันละ 3 ครั้ง
(625)
