ฮิปโปโปเตมัสแคระ หรือเรียกสั้นๆว่า ฮิปโปแคระ (Pygmy hippopotamus) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกินพืชชนิดหนึ่ง มีรูปร่างต่างจากฮิปโปโปเตมัสมากเลยทีเดียว โดยมีขนาดเพียง 1 ใน 10 ของฮิปโปโปเตมัสเท่านั้น มีความสูงจากกีบเท้าจนถึงหัวไหล่ไม่เกิน 1 เมตร มีความยาวลำตัวประมาณ 75–100 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 180–275 กิโลกรัม อายุขัยไม่เป็นที่ทราบแน่นอน แต่อายุในที่เลี้ยงสูงสุด 30–55 ปี เชื่อว่าในธรรมชาติไม่น่าจะมีอายุได้ยาวนานขนาดนี้
มีสีผิวที่เข้มกว่าฮิปโปโปเตมัส คือ มีสีเขียวเข้มหรือน้ำตาลเข้ม ส่วนหัวกลมกว่า ส่วนหลังโค้งขึ้นและลาดต่ำลงมาทางก้น ผิวหนังเรียบลื่น ตามลำตัวแทบไม่มีขน มีขนเพียงไม่กี่เส้นที่บริเวณริมฝีปากและหาง เบ้าตาอยู่ด้านข้างของหัว มีเหงื่อสีใส ไม่เข้มเป็นสีแดงเหมือนเลือดแบบฮิปโปโปเตมัส
อีกทั้งฮิปโปโปเตมัสแคระ ยังมีอุปนิสัยและพฤติกรรมต่างจากฮิปโปโปเตมัสอีกด้วย พวกมันเป็นสัตว์ที่รักสันโดษ อยู่ตามลำพังเพียงตัวเดียว ขี้อาย และหวาดกลัวมนุษย์ เป็นสัตว์ที่แม้ประสาทการมองเห็นจะไม่ดี แต่ประสาทการดมกลิ่นนั้นดีเยี่ยม เป็นสัตว์หากินเวลากลางคืน ในเวลากลางวันจะหลบซ่อนตัวหรือแช่น้ำ โดยจะพบกระจายพันธุ์ได้เฉพาะในพื้นที่ชุ่มน้ำในป่าดิบชื้นของภูมิภาคแอฟริกาตะวันตกเท่านั้น คือ แถบประเทศไลบีเรีย, กินี, เซียร์ราลีโอน และโกตดิวัวร์
ปัจจุบัน สถานะในธรรมชาติของฮิปโปโปเตมัสแคระจัดว่าเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ เนื่องจากถูกคุกคามถิ่นที่อยู่อาศัยเพราะการตัดไม้ทำลายป่า อีกทั้งยังถูกล่าเพื่อเอาเนื้อมาบริโภค และนำหนังมาทำเป็นแส้ของชาวพื้นเมืองแอฟริกาด้วย ในธรรมชาติเหลือเพียงไม่เกิน 3,000 ตัว แต่ส่วนที่เลี้ยงในสวนสัตว์ทั่วโลกมีประมาณ 350 ตัว ซึ่งในประเทศไทยมีเลี้ยงที่สวนสัตว์เปิดเขาเขียวและสวนสัตว์เชียงใหม่
(230)
