เคยเห็นกันหรือยัง…ดาวทะเลเดินริมชายหาด

ดาวทะเลอยู่ในทะเลไม่ใช่หรือ แล้วเดินอยู่ริมชายหาดได้อย่างไร  เนื่องจากดาวทะเลเป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง มีโครงแข็งที่ผิวนอก ไม่ได้ยึดเกาะกับกล้ามเนื้อ จึงมีระบบการเคลื่อนที่ด้วยระบบท่อน้ำ

โครงสร้างของระบบท่อน้ำ ประกอบด้วย

• • มาดรีโพไรต์ (madreporite) เป็นช่องตะแกรงน้ำเข้า อยู่ตรงด้านหลังของดาวทะเล
  • ท่อน้ำวงแหวน (ring canal) เป็นท่อน้ำที่อยู่รอบปาก เชื่อมต่อกับท่อเล็ก ๆ ที่เรียกว่า stone canal เป็นท่อที่ต่อมาจากมาดรีโพไรต์
  • ท่อน้ำแนวรัศมี (radial canal) เป็นท่อน้ำที่แยกออกจากท่อน้ำวงแหวนตามแนวรัศมี
  • ทิวบ์ฟีท (tube feet) เป็นโครงสร้างที่มีลักษณะเป็นท่อเล็ก ๆ มีจำนวนมากอยู่ด้านล่างของลำตัว ด้านบนของทิวบ์ฟีทมีลักษณะพองเป็นกระเปาะ เรียกว่า แอมพูลลา (ampulla) ทิวบ์ฟีทแต่ละอันจะมี
    ท่อเล็ก ๆ เชื่อมอยู่กับท่อน้ำแนวรัศมี

กลไกการเคลื่อนที่ของดาวทะเลด้วยระบบท่อน้ำ เกิดขึ้นเมื่อน้ำไหลเข้าสู่ระบบท่อน้ำทาง มาดรีโพไรต์ผ่านท่อน้ำวงแหวนเข้าสู่ท่อน้ำแนวรัศมีและมีแอมพูลลา เมื่อกล้ามเนื้อบริเวณแอมพูลลาหดตัว จะดันน้ำเข้าสู่ทิวบ์ฟีททำให้ทิวบ์ฟีทยืดยาวออกไปแตะพื้นด้านล่าง ขณะเดียวกันลิ้นภายในแอมพูลลาจะปิดเพื่อป้องกันไม่ให้น้ำไหลกลับออกไปทางท่อด้านข้าง หลังจากนั้นกล้ามเนื้อของทิวบ์ฟีทจะหดตัว ทำให้ ทิวบ์ฟีทมีขนาดสั้นลง จึงดันน้ำกลับเข้าสู่กระเปาะแอมพูลลาอีกครั้ง การยืดและหดตัวของทิวบ์ฟีทหลาย ๆ อันทำให้เกิดแรงดันจนดาวทะเลสามารถเคลื่อนที่ได้ นอกจากนี้ที่ปลายอีกด้านหนึ่งของทิวบ์ฟีทมีลักษณะคล้ายแผ่นดูด (sucker) ทำหน้าที่ในการยึดเกาะกับพื้นผิวขณะที่มีการเคลื่อนที่ ช่วยให้ดาวทะเลเคลื่อนที่ได้ดียิ่งขึ้น

ข้อมูลเพิ่มเติม wangchan.ac.th

(12080)