4. Zambezi River (แม่น้ำแซมบีซี)
แซมบีซี เป็นภาษาตองก้าที่หมายถึง ‘มหาคงคา’ แซมบีซีเป็นแม่น้ำที่ยาวที่สุดเป็นอันดับ 4 ของแอฟริกา มีความยาว 3,540 กิโลเมตร เริ่มต้นในพื้นที่ชุ่มน้ำสีดำทางตะวันตกเฉียงเหนือของแซมเบีย ไหลผ่านแองโกลา พรมแดนบอตสวานา นามิเบีย ซิมบับเว และวกกลับมายังแซมเบียอีกครั้ง ก่อนจะไหลไปยังโมซัมบิกแล้วออกสู่มหาสมุทรอินเดีย ในทุกวันนี้เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์มากมาย เช่น ฮิปโปโปเตมัส จระเข้หลายสายพันธุ์ ปลาอีกหลายร้อยชนิด รวมถึงฉลามกระทิง ที่ได้ชื่อว่าเป็นนักล่าสองน้ำ
ภาพโดย Brian McMorrow
บริเวณเขตแดนประเทศแซมเบียและซิมบับเว มีการสร้างเขื่อนคารีบาขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1958 ทำให้เกิดเป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ คือ ทะเลสาบคารีบา ถือเป็นทะเลสาบที่มนุษย์สร้างขึ้นที่ใหญ่ที่สุดในโลก สิ่งที่ชวนให้ตื่นตาตื่นใจ ไม่เพียงแค่ความยาวของสายน้ำ ซึ่งทัศนียภาพแสนอลังการของโกรกธาร หรือ หุบผาชัน (Canyon) โตรกผาทะมึน และเสียงของกระแสน้ำที่ดังราวกับฟ้าถล่ม ของน้ำตกวิกตอเรีย ซึ่งน้ำตกวิคตอเรียถูกจัดว่าเป็น 1 ใน 10 ของแม่น้ำที่น่าตื่นตาตื่นใจที่สุดในโลกอีกด้วย และเพราะด้วยควันละอองน้ำที่ฟุ้งกระจายคล้ายม่านควัน แผ่นดินที่ถูกแบ่งออกเป็นสองส่วน จากยอดถึงหุบเหวเบื้องล่างนั้นมีความสูงราว 100 เมตร ทำให้เพิ่มความเชี่ยวกรากของสายน้ำที่ลงสู่ด้านล่าง จึงทำให้มันได้ชื่อว่า Mosi-oa-Tunya ที่หมายถึง ควันที่ส่งเสียงกึกก้องคำราม
5. Mekong River (แม่น้ำโขง)
คงไม่มีใครในที่นี้ที่ไม่เคยได้ยินชื่อของแม่น้ำโขง แม่น้ำโขงที่พวกเราคุ้นเคย ถูกจัดเป็นแม่น้ำที่ยาวเป็นอันดับที่ 12 ของโลก มีความยาวประมาณ 4,350 กิโลเมตร (2,703 ไมล์) แม่น้ำสายนี้ไหลจากที่ราบสูงทิเบตผ่านเขตยูนนานของจีน ลาว ไทย พม่า เวียดนาม และกัมพูชา การที่แม่น้ำโขงไหลผ่านหลายประเทศ เช่นเดียวกับแม่น้ำดานูบในยุโรป ทำให้บางคนเรียกว่าแม่น้ำนานาชาติ
ภาพโดย Parker Hilton
ลุ่มแม่น้ำโขงเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง โดยเฉพาะพันธุ์ปลาอย่างน้อย 1,100 ชนิด ส่งผลให้เป็นแหล่งประมงน้ำจืดขนาดใหญ่ นอกจากนี้ลุ่มน้ำโขงยังเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมมากกว่า 430 ชนิด สัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกกว่า 800 ชนิด นก 1,200 ชนิดพันธุ์ และพันธุ์พืชอีกกว่า 20,000 ชนิด
ในทุกปี นักวิทยาศาสตร์จะระบุชนิดพันธุ์ใหม่ๆ ที่ได้รับการค้นพบเพิ่มขึ้น และระบุถึงจำนวนชนิดพันธุ์ที่ยังคงรอการค้นพบ ความหลากหลายทางชีวภาพดังกล่าวของแม่น้ำโขง ส่งผลให้ช่วยเติมเต็มความอุดมสมบูรณ์ให้กับไร่นาด้วยตะกอนดินที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุ ป่าไม้ และพื้นที่ชุ่มน้ำก็เป็นแหล่งวัตถุดิบสำคัญให้กับการอุตสาหกรรม ช่วยกรองน้ำและฟอกอากาศให้บริสุทธิ์ รวมถึงการปกป้องเมืองต่าง ๆ จากภัยธรรมชาติอย่างอุทกภัยและวาตภัย ผู้คนประมาณร้อยละ 80 จากทั้งหมด 300 ล้านคนในภูมิภาคนี้ ต่างพึ่งพาอาศัยระบบธรรมชาตินี้โดยตรงในเรื่องของความมั่นคงทางอาหาร วิถีชีวิต และประเพณีวัฒนธรรม
6. GANGES (แม่น้ำคงคา)
แม่น้ำคงคาไหลจากเทือกเขาหิมาลัยไปจนถึงอ่าวเบงกอล ซึ่งเป็นภูมิภาคที่มีประชากรอยู่ราบลุ่มอย่างหนาแน่นที่สุดในเอเชีย มีผู้อาศัยอยู่กว่า 650 ล้านคน และแม่น้ำมีความยาวถึง 2,525 กิโลเมตร ถึงจะเป็นแม่น้ำที่สำคัญ แต่ถึงอย่างนั้นกลับแสนสั้นเมื่อเทียบกับแม่น้ำสำคัญสายอื่นๆ ของโลก
ภาพโดย Vyacheslav Argenberg
เนื่องด้วยแม่น้ำคงคาเป็นแม่น้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์ ดังนั้นความขึ้นชื่อของแม่น้ำคงคาคงจะหนีไม่พ้นเรื่องของการใช้ในการเกษตรและอุตสาหกรรมต่างๆ แต่ไม่เพียงแค่เท่านั้น แม่น้ำคงคาเองยังคงเป็นแม่น้ำที่เต็มไปด้วยความเชื่ออย่างการล้างบาป แต่ด้วยการใช้งานอย่างหนักหน่วงกว่าหลายทศวรรษ ทำให้ในปัจจุบันแม่น้ำคงคากำลังพบกับวิกฤตอย่างร้ายแรง ทางด้านมลพิษที่เกิดขึ้น รวมถึงการสร้างเขื่อนที่ขวางทางเดินน้ำตามธรรมชาติต่างๆ ทั้งนี้ยังส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตอื่นอีกด้วย เช่น โลมาแม่น้ำ ที่เดิมเคยอาศัยอยู่กว่าหมื่นตัว แต่ในปัจจุบันเหลือเพียงแค่ 1,200-1,800 เท่านั้น
(82)
